تاریخچه پنی سیلین و اولین تزریق آن در ایران (بخش اول)
در‌سال۱۳۱۹ پروفسور اوبرلن به ایران دعوت و استخدام گردید تا سر و سامانی به دانشکده‌پزشکی بدهد؛ خودش آناتوموپاتولوگ(آسیب‌شناس) و کانسرولوگ (سرطان‌شناس) بود. پروفسور اوبرلن پس‌از ۳تا۴سال کار در ایران، سفری به خارج نمود و پس‌از مدتی به ایران برگشت؛ در‌این هنگام زمان جنگ [جهانی‌دوّم] بود. پس‌از مراجعت روزی تمام استادان و پزشکان و دانشجویان را در آمفی‌تئاتر دانشکدة پزشکی جمع و سخنرانی‌نمود و موضوع سخنرانی او در‌آن زمان این بود که در‌این سفر به اروپا چند موضوع علمی‌جدید سوغات آورده‌ام که می‌خواهم برای شما بازگو نمایم. ما باید توجه داشته‌باشیم که در‌آن تاریخ (۱۳۲۴شمسی) روزنامه و مجلة‌علمی و پزشکی نبود. تلویزیون وجود‌نداشت و اوایل کار رادیو بود و اخبار‌پزشکی و مطالب جدید دنیای پزشکی به هیچ‌وجه در دسترس ما نبود.
یکی از‌آن مطالب جدیــد «د.د.ت» بود که می‌گفت در اروپا «د.د.ت» کشف‌شده کــه می‌تواند مبارزه شدیدی بر‌ضد پشه‌های حامل بیماری مالاریا داشته‌باشد، زیرا در‌آن هنگام دنیا را مالاریا گرفته و بلای بزرگی برای مردم جهان بود و در ایران خودمان نیز این بیماری تلفات سنگینی داشت.
ما در ایران برای مبارزه با آن فقط از پاشیدن گازوئیل بر سطح آب‌های راکد برای از‌بین‌بردن پشه‌ها استفاده‌می‌کردیم (به‌وسیله آب‌پاش)و آن نیزکافی نبود و کار مشکلی بود ولی در کشورهای خارج بااستفاده‌از هواپیما، محلول آماده‌شدة د.د.ت را روی سطح آب‌های راکد می‌پاشیدند و تقریباً بعدها در ایران نیز سمپاشی د.د.ت به‌وسیلة پمپ‌های دستی یا هواپیما انجام‌شد و می‌توان گفت از این طریق مالاریا ریشه‌کن گردید.
موضوع دوم که صحبت‌شد کشفRh خونی بود.تا آن زمان به غیر از گروه‌های‌خونی چهارگانه، فاکتور دیگری مانند Rh کشف‌نشده بود. پروفسور اوبرلن به کشفRh منفی و مثبت در‌کنار گروه‌های‌خونی اشاره‌‌نمود که ما تا آن هنگام به‌علت نداشتن آشنایی با فاکتور Rh مشکلات فراوانی در انتقال‌خون داشتیم و خبر و نوید سوم ایشان، کشف آنتی‌بیوتیک جدیدی به‌نام پنی‌سیلین بود.
تاریخچۀ کشف پنی سیلین :
باید اشاره به‌این‌نکته بشود که پنی‌سیلین اولین‌بار به‌وسیلۀ فلمینگ انگلیسی در‌سال ۱۹۲۸ در بیمارستان سنت‌ماری لندن که در خیابان آکسفورد واقع می‌باشد کشف‌شـد.(تصویر بالای صفحه) فلمینگ در ساختمان کوچکی در قسمت ورودی بیمارستان که محل کار او بود کار‌می‌کرد و با یک تصادف کوچک موفق به این کشف‌شد و آن تصادف به این طریق بود که فلمینگ در ظروف مختلف، محیط‌های کشت گوناگونی را برای رشد میکروب‌ها تهیه‌کرده بود. روزی مشاهده‌نمود در یکی‌از محیط‌های‌کشت، میکروب‌ها رشد‌نکرده‌اند و در‌آن‌قسمت کپک‌هایی ایجادشده؛ تحقیقات خود را ادامه داد و به‌این‌نتیجه رسید که در‌این کپک قارچی وجود دارد که از‌بین‌برندة میکروب‌های این قسمت بوده‌است.
فلمینگ دنبالۀ بررسی‌های خود را ادامه‌داد تا موفق‌به اثبات دقیق این موضوع شد که در طبیعت قارچی وجود دارد که از‌بین‌برندة میکروب‌ها می‌باشد؛ به‌همین‌جهت نام ماده و کشف خود را آنتی‌بیوتیک نامید. فلمینگ خدمت بزرگی به عالم‌پزشکی نمود؛ زیرا تا آن زمان بسیاری‌از بیماری‌های ساده و عفونت‌های معمولی، حیات انسان‌ها را تهدید‌می‌کرد و مرگ آن ها را سبب می‌شد. باید متذکر‌گردم که پیش‌از‌این آنتی‌بیوتیکی وجود نداشت. البته سولفامیدها موجود بودند و یک داروی دیگر به‌نام پرونتوزیل که کارایی چندانی نداشت. پرونتوزیل در ۶۰ تا۷۰ سال‌پیش تنها داروی مؤثری بود که در‌اختیار ما قرار داشت و تنها داروی مناسبی بود که در بعضــی‌از عفونت‌ها اثر مثبتی داشت.
اولین تزریق پنی سیلین در ایران:
زمانی‌که من در بخش عفونی بیمارستان کلود‌برنارد پاریس (یکی‌از بیمارستان‌های معروف پاریس) استاژر بودم، استاد کرسی عفونی در‌آن‌زمان پروفسور «لومیر» بود که دکتر اقبال نیز از شاگردان او بودند؛ در‌آن‌زمان که من استاژ عفونی می‌دیدم شادروان دکتر‌محمدقریب متخصص اطفال ۲ تا ۳ سالی از من بالاتر و«اکسترن» بخش عفونــی بود. یک‌روز در معیت پرفسور‌لومیــر که بیمــاران را ویزیت‌می‌کرد بودم، هنگامی‌که پروفسور از اطاق بیمار که فرد جوانی بود خارج شد، به ما گفت: متأسفانه این بیمار خوب‌شدنی نیست و ما دارویی برای درمان او نداریم.
ظاهر بیمار نیز البته خوب نبود و در‌آن زمان سولفامید روی بیماری او اثر‌نداشت و همگی منتظر کشف داروی جدیدی بودیم. همینطور روزی در سرویس داخلی پرفسور رامون بودیم. روزی پروفسور رامون پس‌از ویزیت بیماران از اطاق خارج‌شد و اشاره به بیماری که در اطاق خوابیده بود نمود و گفت این بیمار قابل‌علاج نیست. بیمار ذکر‌شده مبتلا به سپتی‌سمی گونوکوکی (سوزاکی) بود؛ البته در‌آن زمان گونوکوکسی زیاد بود و سولفامیدها روی خود گونوکوکسی تا اندازه‌ای مؤثر بودند ولی روی سپتی‌سمی گونوکوکسی‌سولفامید اثری نداشت و در درمان عفونت‌های گونوکوکسی سولفامید و شستشوهای موضعی مؤثر بود، چرا که شاید هنوز مقاومت میکروبی نیز یافت‌نشده بود.
برچسب: ،
